امروزه گردشگری سلامت به عنوان یک صنعت پررونق در صحنهی جهانی در نظر گرفته می شود زیرا سالانه حدود 20 تا 24 میلیون بیمار برای معالجهی پزشکی به کشورهای دیگر سفر می کنند. افزایش هزینه های مراقبت های بهداشتی، افزایش نیازهای درمانی و فشار مداوم برخی از صنایع بیمه از جمله دلایلی است که برخی از بیماران برای برآورده شدن مطالبات پزشکی خود به مسافرت به مقصدهایی مانند کشور ایران می پردازند که قادر به سرمایه گذاری سریع در زیرساخت های خدمات درمانی خود هستند.
کشور ایران اهداف خود در افزایش شمار مسافران گردشگری سلامت را در حدود 2 میلیون نفر در سال 1404 ( 2025میلادي) تعیین کرده است. ایران دارای جراحان و پزشکان معتبر، فناوری های پزشکی پیشرفته، داروهای پیشرفته و تخصص های متنوع و رویه های فوق العاده مقرون به صرفه در یک سیستم بهداشتی قابل اعتماد است، کشور ایران همانند خانه ای با افرادی مهمان نواز می باشد.
طبق آمار رسمی، بیمارستانهای ایران در سال گذشته (مارس 2018 - مارس 2019) 70،000 بیمار خارجی را پذیرفته اند. حدود 90 درصد بیماران خارجی در ایران از افغانستان، عراق، آذربایجان، کویت، عمان، بحرین و سایر کشورهای اطراف خلیج فارس هستند. ایران میزبان رکورد بالایی نزدیک به 600000 مسافر پزشکی در چهار ماه نخست سال 1398 داشته است، که تقریباً برابر با رقم کل سال گذشته است.
تعداد مسافران پزشکی در سراسر جهان به سرعت در حال رشد است. 3 دلیل عمده برای این رشد وجود دارد:
- کاهش هزینه های درمانی و پس انداز کردن.
- دسترسی به روشهای خاص پزشکی که در کشور مبدا وجود ندارد.
- مراجعه به پزشک با اعتبار خاص.
بازار گردشگری سلامت به عنوان یکی از صنایع سودآور و رقابتی در سراسر دنیا شناخته شده است و این باعث شده است یک رقابت شدید بین کشورهای در حال توسعه آسیا برای جذب بیشتر گردشگران سلامت بوجود بیاید. پیشرفت خدمات بهداشتی و درمانی در جهان صنعتی، تسهیلات مسافرتی بین المللی آسان تر، نرخ ارز در اقتصاد جهانی، پیشرفت سریع فناوری پزشکی، بهبود خدمات مراقبت های بهداشتی در بسیاری از کشورها از جمله ایران، دسترسی به اینترنت و ظهور شرکتهایی که به عنوان واسطه بین بیماران و خدمات بیمارستان در این کشور عمل می کنند باعث پیشرفت گردشگری سلامت شده اند. امروزه جهانگردی پزشکی در ایران یک خوشه نوظهور است که هدف آن تأمین امکانات پزشکی در سطح جهانی با مشارکت دولتی و خصوصی است.
با اجرای بین المللی استانداردها و قوانین در مناطق مختلف جهان، مردم اکنون به دنبال بهترین کیفیت درمان با هزینه های رقابتی تر می باشند. از مهمترین مزایای موثر بر جذب گردشگران سلامت در ایران میتوان هزینه کم، کیفیت بالای خدمات، پزشکان با تجربه و جاذبه های طبیعی فراوان را نام برد. ایران طیف گسترده ای از خدمات مدرن را از طریق شبکهی گسترده ای از بیمارستانهای مجهز، حدود 850 بیمارستان و مراکز توانبخشی با هزینه های مناسب ارائه می دهد. تجزیه و تحلیل هزینه های روش های مختلف درمانی نشان می دهد که هزینه های درمان در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته بسیار کمتر است. ایران در مقایسه با رقبای منطقهای خود از جمله اردن، ترکیه، امارات، عربستان سعودی، بحرین و همچنین کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند تایلند، سنگاپور، مالزی، فیلیپین و هند بسیار مقرون به صرفه است.
ترکیبی منحصر به فرد از تجربه، امکانات و منابع طبیعی کلید موفقیت سیستم مراقبت های بهداشتی ایران است. گذشته از اینها، ایران از طیف منحصر به فردی از کادر پزشکی ذیصلاح نیز برخوردار است. متخصصان پزشکی و متخصصان فرعی در کشور متخصصان ماهر و کاملی هستند و توسط پیراپزشکان و متخصصان پزشکی پیشرفته پشتیبانی می شوند. خدمات پرستاری در ایران نیز به شکل حرفه ای ارائه میشود. علاوه بر این، سیستم مراقبت های بهداشتی ایران به طور مداوم با تحقیقات گستردهی پزشکی پشتیبانی می شود و با علم روز دنیا همگام میشود. علاوه بر این ایران دارای آب و هوای سالم و دلپذیر، مناظر شگفت انگیز، آثار تاریخی و فرهنگی باشکوه بوده و همچنین از فناوری تجهیزات پزشکی پیشرفته برخوردار است.
گردشگری سلامت علاوه بر مزایایی که دارد مانند سایر موارد، جنبه دیگری نیز دارد و ممکن است برای مسافر گردشگر سلامت نگرانی هایی ایجاد کند، در ادامه ی مطلب به معایب گردشگری سلامت که از جمله نگرانی های بیماران قبل از سفر به ایران است پرداخته می شود.
یکی از نگرانی های اصلی بیماران گردشگری سلامت این است که بیمار و اعضای خانوادهی او از صلاحیت پزشکان اطمینان ندارند. در بیشتر موارد، بیماران از میزان تحمل خود آگاهی ندارند و ممکن است دچار مشکلات بهداشتی ثانویه شوند. آنها مجبورند در یک کشور جدید به سرمایه گذاران گردشگری سلامت اعتماد کنند.
ممکن است معالجه پزشکی ارائه شده توسط یک مرکز حتی در صورت اعلام این امر با کشورهای توسعه یافته همخوانی نداشته باشد. اکثر بیماران از خطرات و نتایج احتمالی یک معالجه توسط بیمارستانها و کلینیکها آگاه نیستند. اطلاعات نادرست می تواند به درمان ناکارآمد، هدر رفتن پول، سلامتی و زمان منجر شود. با اینحال در کشور ایران با آگاه سازی و ارائه ی اطلاعات کامل قبل از شروع روند درمان تلاش می شود بیمار را از تمام مشکلاتی که ممکن است برای او پیش بیاید آگاه کنند.
در صورت بروز اشتباه در درمان، در اکثر کشورها مقررات کاملی برای حمایت از مسافران گردشگری سلامت که بابت وضعیت خود مضطرب هستند وجود ندارد. در صورت بروز مشکل هیچ یک از مسافران گردشگری سلامت نمی توانند از کشور خود درخواست کمک قانونی کنند.
هزینه های مراقبت های بهداشتی در خارج از کشور توسط بسیاری از شرکتهای بیمه تحت پوشش قرار نمی گیرد، مگر اینکه با امکانات یا سازمانهای خاص مراقبت های بهداشتی ارتباط برقرار شود.
بر اساس تحقیقاتی که صوت گرفته نکاتی وجود دارد که به عنوان مشکل و دغدغهی گردشگران سلامت مطرح شده است، این موارد عبارتند از:
لازم است که گردشگران سلامت قبل از تصمیم گیری، جوانب مثبت و منفی گردشگری پزشکی را مورد بررسی قرار داده و از منابع اطلاعاتی معتبر استفاده کنند. به عنوان مثال، بیماران می توانند با انتخاب امکاناتی که مطابق با استانداردهای بین المللی دارای مجوز شناخته شده باشند از خدمات درمانی با کیفیت برخوردار شوند.